วิธีการทำบล็อกมีดไดคัต (Die Cutting Mold)

บล็อกมีดไดคัตเป็นเครื่องมือสำคัญในการตัดวัสดุตามรูปทรงที่ต้องการ เช่น กล่องบรรจุภัณฑ์ สติ๊กเกอร์ ฉลากสินค้า หรือกระดาษพับ โดยบล็อกมีดไดคัตสามารถทำได้จากไม้และใบมีดโลหะที่ดัดขึ้นรูป

1. การออกแบบบล็อกมีดไดคัต

🔹 หลักการออกแบบที่ต้องมีในไฟล์

• เส้นไดคัต (Cut Line) 🔴 → ใช้เส้นสีแดงหรือเส้นทึบ แสดงขอบที่ต้องตัด

• เส้นพับ (Crease Line) 🔵 → ใช้เส้นประหรือสีน้ำเงิน สำหรับจุดที่ต้องพับ

• เส้นเจาะ (Perforation Line) 🟢 → ใช้เส้นจุดหรือสีเขียว สำหรับการทำรอยปรุ

• ขอบเผื่อพิมพ์ (Bleed Area) → เผื่อขอบพิมพ์ออกไปประมาณ 3-5 มม.

หลังจากออกแบบเสร็จ ไฟล์ต้องเป็น Vector File (.ai, .cdr, .dxf, .pdf) เพื่อส่งไปทำบล็อก

2. วัสดุที่ใช้ทำบล็อกมีดไดคัต

🔸 ไม้รองบล็อก (Die Board)

ใช้ไม้หนาคุณภาพดี เช่น ไม้เบิร์ช (Birch Plywood) หรือ MDF หนา 12-18 มม. เพื่อรองรับแรงกดจากเครื่องปั๊มไดคัต

🔸 ใบมีดไดคัต (Steel Rule Blade)

ใบมีดไดคัตทำจากเหล็กแข็ง สามารถแบ่งเป็น 3 ประเภท

1. มีดตัด (Cutting Rule) → ใช้สำหรับตัดวัสดุ

2. มีดพับ (Creasing Rule) → ใช้ทำรอยพับ

3. มีดเจาะ (Perforating Rule) → ใช้ทำรอยปรุ

3. กระบวนการทำบล็อกมีดไดคัต

ขั้นตอนที่ 1: ตัดแผ่นไม้รองบล็อก

• นำไฟล์ออกแบบเข้าสู่โปรแกรมควบคุมเครื่องเลเซอร์
• ใช้ เครื่องตัดเลเซอร์ (Laser Cutting Machine) ตัดแนวตามแบบลงบนไม้ เพื่อให้มีช่องสำหรับใส่ใบมีด
• ตรวจสอบความแม่นยำของร่องตัดให้ได้ขนาดพอดีกับใบมีด

ขั้นตอนที่ 2: ดัดใบมีดไดคัต

• ใช้เครื่องดัดมีดไดคัต (Bending Machine) ดัดใบมีดตามแนวเส้นตัดของบล็อก
• ใบมีดต้องดัดให้แนบสนิทกับแนวตัดบนไม้
• ตัดใบมีดให้ได้ขนาดพอดีกับร่อง

ขั้นตอนที่ 3: ติดตั้งใบมีดลงบนบล็อก

• ใส่ใบมีดลงในร่องที่ตัดไว้ และใช้ค้อนยางตอกให้แน่น
• ใบมีดต้องอยู่ในระดับที่เหมาะสม ไม่ล้ำออกจากไม้มากเกินไป
• ใช้ฟิล์มยางรอง (Ejection Rubber) ติดข้างใบมีดเพื่อช่วยให้กระดาษเด้งออกจากบล็อกหลังตัด

ขั้นตอนที่ 4: ทดสอบการตัด

• นำบล็อกมีดที่เสร็จแล้วไปติดตั้งบนเครื่องปั๊มไดคัต
• ทดลองตัดกระดาษ หรือวัสดุที่ใช้จริง เพื่อตรวจสอบความแม่นยำ
• ปรับแต่งจุดที่ยังไม่สมบูรณ์

4. การดูแลรักษาบล็อกมีดไดคัต

• หลีกเลี่ยงการกดตัดวัสดุที่หนาเกินไป อาจทำให้ใบมีดสึกหรอเร็ว
• ทำความสะอาดเศษกระดาษและคราบกาวออกจากบล็อกทุกครั้งหลังใช้งาน
• เก็บบล็อกในที่แห้งและห่างจากความชื้นเพื่อป้องกันไม้โก่งตัว
• เปลี่ยนใบมีดหากเริ่มทื่อ เพื่อให้การตัดคมชัดอยู่เสมอ

5. ข้อดีและข้อเสียของบล็อกมีดไดคัต

ข้อดี

• ตัดได้คมและแม่นยำ เหมาะกับงานผลิตจำนวนมาก
• ใช้กับเครื่องไดคัตขนาดใหญ่ได้ดี
• รองรับการผลิตซ้ำได้โดยไม่ต้องออกแบบใหม่

ข้อเสีย

• ค่าใช้จ่ายสูงในครั้งแรกที่ทำบล็อก
• ปรับเปลี่ยนรูปแบบได้ยาก หากต้องการดีไซน์ใหม่ต้องทำบล็อกใหม่